Met de z.g. ‘juridische eigendom’ van e-boeken is het raar gesteld.
Een vergelijking met gewone boeken.
Stel: je hebt belangstelling voor een boek, maar vindt dat het best wel prijzig is. Je partner, een vriend(-in) of één van je kinderen wil het boek eigenlijk ook en je besluit het boek samen de kopen. Nadat de een het gelezen heeft gaat het naar de ander.
Stel: je hebt belangstelling voor een e-book, maar vindt dat best wel prijzig ….. (lees: De wet op de vaste boekenprijs en een kritisch artikel daarover) Je besluit om het boek samen met je partner, vriend(-in), of kinderen of andere familieleden aan te schaffen
Bij een e-boek ‘mag’ dat eigenlijk niet: het boek heet ‘strikt persoonlijk’ te zijn en mag dus eigenlijk niet door een ander gelezen worden. Nou ja: tenzij je je e-reader uitleent aan die ander……..
En dat laatste zou ik eerlijk gezegd toch niet gauw doen.
Om dat ‘strikt persoonlijke’ eigendomsrecht te bewaken heeft de boekenbranche iets bedacht, namelijk het zogenaamde DRM (digital rights management). Daarmee wordt het gebruik van e-boeken op meerdere apparaten beperkt of zelfs (na verloop van tijd) onmogelijk gemaakt (dus in de tijd dat je een boek ‘mag’ lezen beperkt). Nou ja: het mag op zes apparaten gelezen worden, mits daaraan dezelfde Adobe-account is gekoppeld (dus op één naam).
Stel je voor: je maakt voor zes verschillende mensen één ‘Adobe Digital Editions’-account aan, waarmee op alle zes hun readers of tablets hetzelfde beveiligde boek te lezen is…… Dan hebben alle zes ook toegang tot het account en kunnen alle zes ook andere zaken die met ‘rechten’ te maken hebben regelen! Strikt genomen is dat nog steeds ‘legaal’ ….. maar: dat gaat in de praktijk uiteraard niet werken …….
Over DRM lees je meer op wiki
Hoe dat praktisch in z’n werk gaat lees je op de website: www.ereaders.nl
Veel e-boeken zijn inmiddels voorzien van een ‘watermerk’ omdat DRM te beperkend en omslachtig is. Maar ook daarover valt het een en ander te zeggen.
Wat te denken over het volgende:
Elly’s choice is een …. ja wat eigenlijk! Je zou het zo kunnen stellen: Elly’s Choice is een boekenbedrijf via internet, gesponsord door twee grote uitgeverskoepels. Zij verlenen mensen die een abonnement hebben het recht om elektronische boeken te lezen op maximaal drie gegevensdragers, zoals e-readers, tablets en laptops. Echter: het gebruik is ‘strikt persoonlijk’ en feitelijk komt het er dus op neer dat die drie apparaten in eigendom van de abonnee moeten zijn en niet van een ander ……
Lees je de voorwaarden wat nauwkeuriger, dan komt het er feitelijk op neer, dat je als abonnee wél een leesrecht hebt, maar géén eigendomsrecht.
Ik heb me dus afgevraagd: hoe gaat dat dan als je overlijdt …….? Moeten de erfgenamen, of de curator, of de executeur testamentair die e-boeken dan verwijderen, of verbranden, of terugsturen naar Elly’s …..
En: hoe gaat Elly’s choice toezien op de naleving van dat ‘leesrecht’ ….. behalve de aan alle kanten aangebrachte watermerk-gegevens in elk e-boek.
Bovendien: ontlopen de grote uitgevers indirect niet de wet op de vaste boekenprijs (zie hiervoor)?
Stel: ik spreek met een aantal mensen af, dat we gewenste e-boeken gemeenschappelijk aanschaffen. Een boek kost op een cent na een tientje en vier mensen willen dat boek. Dat komt dan neer op een knaak (nieuwe waarde € 2,50) p.p. (ter vergelijking: een boek bij Elly’s kost op basis van de abonnementsprijs € 0,30).
Dan kan daar eigenlijk toch niet veel op tegen zijn ……
En tenslotte een andere ‘vraag’. Bol.com verkoopt op dit moment meer ándere zaken dan boeken …. maar heeft daar ooit wel z’n marktaandeel door gevestigd!
Bol.com is tevens sterke voorstander van het handhaven van de wet op de vaste boekenprijs.
Adder onder het gras is, dat zij zich beroepen op het feit, dat dit ook goed zou zijn voor de boekwinkels ….. maar bij de verkoop van boeken via webwinkels, laat staan die van elektronische boeken speelt de boekwinkel feitelijk helemaal geen rol meer. Als ‘marktpartij’ die ook aan de verkoop van een boek zou moeten verdienen valt de boekwinkel helemaal weg …. je zou toch zeggen, dat de prijs van een Nederlandstalig boek dan wel omlaag zou kunnen …..
Niets is echter minder waar. De gangbare prijs voor een boek is inmiddels in een paar jaar tijd zo’n 35% gestegen …. van € 12,50 naar zo’n 16 euro of meer.